[14 luty]
W językach pierwotnego Kościoła wielki post był określany jako Quadragesima (łac.) lub Tessarakostè (gr.), czyli dosłownie „40 dni”, co miało wskazywać na wzorzec, do którego nawiązywał – do trwającego 40 dni postu samego Jezusa Chrystusa.
W Kościele łacińskim wielki post zaczyna się w Środę Popielcową przed I Niedzielą wielkiego postu.
Wielki post w Kościele katolickim jest traktowany jako czas pokuty i nawrócenia. Jego zaleceniami są post, jałmużna i modlitwa. W okresie wielkiego postu z kościoła znikają kwiaty przy ołtarzu, nastrój pokuty podkreśla skromniejszy wystrój świątyni. Kolorem liturgicznym jest fiolet, w czwartą niedzielę (jeśli jest taki zwyczaj w danej parafii) róż, a w niedzielę Męki Pańskiej (Palmową) czerwień. W okresie wielkiego postu wiernych obowiązuje zakaz udziału w zabawach.
Czas trwania wielkiego postu ma odniesienie do trwającego 40 dni postu samego Chrystusa. Liczba „40” ma w historiach biblijnych znaczenie symboliczne. Tyle dni miał trwać potop, który miał oczyszczać Ziemię z grzechów. Czterdzieści lat trwała wędrówka narodu wybranego po wyjściu z Egiptu, by mógł – oczyszczony – wejść do Ziemi Obiecanej. 40 dni trwał biblijny pobyt Mojżesza na górze Synaj (Horeb) w obecności Boga, od którego otrzymał Dekalog (Wj 24,18). Po stwierdzeniu odstąpienia przez Izraelitów od zawartego przymierza wrócił na tę górę i spędził tam, poszcząc, 40 dni (Pwt 9,18). Prorok Jonasz przez 40 dni nawoływał mieszkańców Niniwy do nawrócenia. Dawid i jego syn Salomon władali Izraelem po 40 lat każdy. Prawo Mojżeszowe stanowiło, że kobieta po porodzie była uznawana za nieczystą przez okres 40 dni, po upływie których dostępowała rytu oczyszczenia. Taki rytuał przeszła także czczona przez chrześcijan Maria z Nazaretu. Obchodzone 2 lutego święto Ofiarowania Pańskiego, nazywane było w przeszłości świętem Oczyszczenia NMP.
Dla chrześcijan 40-dniowy post ma stanowić czas przygotowania na najważniejsze święto Zmartwychwstania Chrystusa.
Zgodnie z kanonami 1251–1252 aktualnego Kodeksu prawa kanonicznego w Środę Popielcową wiernych obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. W praktyce oznacza to dopuszczenie spożycia trzech posiłków w ciągu dnia, ale tylko jeden – do syta. Nakaz wstrzemięźliwości dotyczy wszystkich wyznawców w wieku powyżej 14 lat, a nakaz postu osoby pełnoletnie do 60. roku życia.
Prawdopodobnie od VII wieku zaczął pojawiać się liturgii ryt posypywania głowy popiołem. Najstarsze zachowane źródła mówiące o święceniu popiołu pochodzą z X wieku. Papież Urban II wprowadził w 1091 roku, jako obowiązujący w liturgii, ryt posypywania głowy popiołem. Z tego okresu datowana jest regulacja, by popiół ten był uzyskiwany z palm poświęconych podczas Niedzieli Palmowej poprzedniego roku.
Wielki Post wiąże się z wieloma zwyczajami w Kościele Katolickim, wśród nich odprawianiem nabożeństw Drogi Krzyżowej oraz śpiewaniem Gorzkich Żali (przeczytać więcej można tutaj: [link]). Kodeks prawa kanonicznego z 1983 zaleca aby „proboszczowie zgodnie z zarządzeniem biskupa diecezjalnego powinni w pewnych okresach organizować to przepowiadanie, które nazywa się rekolekcjami”.
W przeszłości z menu polskich wyznawców na sześć tygodni znikało mięso, tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, miód, cukier, a nawet nabiał. W wielu domach w dni powszednie żywiono się postnym żurem, który powstawał z zaczynu mąki żytniej i wody, ziemniakami, brukwią, burakami, gęstą zupą ze śliwek, chlebem, śledziami i innymi prostymi, skromnymi pokarmami. Na Lubelszczyźnie w czasie wielkiego postu spożywano także kisiel owsiany, przygotowywany z mąki owsianej z dodatkiem wody, soli, cukru i drożdży. Nieco lepsze potrawy mogły gościć na stołach w niedziele. Na czas wielkiego postu rezygnowano z palenia tytoniu i picia alkoholu. Unikano gry na instrumentach, śpiewu, zabaw, a hałasujące dzieci i młodzież były karcone. Zamiast baśni opowiadano im żywoty świętych.
Wielki post w Kościele katolickim jest traktowany jako czas pokuty i nawrócenia. Jego zaleceniami są post, jałmużna i modlitwa. W okresie wielkiego postu z kościoła znikają kwiaty przy ołtarzu, nastrój pokuty podkreśla skromniejszy wystrój świątyni. Kolorem liturgicznym jest fiolet, w czwartą niedzielę (jeśli jest taki zwyczaj w danej parafii) róż, a w niedzielę Męki Pańskiej (Palmową) czerwień. W okresie wielkiego postu wiernych obowiązuje zakaz udziału w zabawach.
Czas trwania wielkiego postu ma odniesienie do trwającego 40 dni postu samego Chrystusa. Liczba „40” ma w historiach biblijnych znaczenie symboliczne. Tyle dni miał trwać potop, który miał oczyszczać Ziemię z grzechów. Czterdzieści lat trwała wędrówka narodu wybranego po wyjściu z Egiptu, by mógł – oczyszczony – wejść do Ziemi Obiecanej. 40 dni trwał biblijny pobyt Mojżesza na górze Synaj (Horeb) w obecności Boga, od którego otrzymał Dekalog (Wj 24,18). Po stwierdzeniu odstąpienia przez Izraelitów od zawartego przymierza wrócił na tę górę i spędził tam, poszcząc, 40 dni (Pwt 9,18). Prorok Jonasz przez 40 dni nawoływał mieszkańców Niniwy do nawrócenia. Dawid i jego syn Salomon władali Izraelem po 40 lat każdy. Prawo Mojżeszowe stanowiło, że kobieta po porodzie była uznawana za nieczystą przez okres 40 dni, po upływie których dostępowała rytu oczyszczenia. Taki rytuał przeszła także czczona przez chrześcijan Maria z Nazaretu. Obchodzone 2 lutego święto Ofiarowania Pańskiego, nazywane było w przeszłości świętem Oczyszczenia NMP.
Dla chrześcijan 40-dniowy post ma stanowić czas przygotowania na najważniejsze święto Zmartwychwstania Chrystusa.
Zgodnie z kanonami 1251–1252 aktualnego Kodeksu prawa kanonicznego w Środę Popielcową wiernych obowiązuje wstrzemięźliwość od pokarmów mięsnych i post ścisły. W praktyce oznacza to dopuszczenie spożycia trzech posiłków w ciągu dnia, ale tylko jeden – do syta. Nakaz wstrzemięźliwości dotyczy wszystkich wyznawców w wieku powyżej 14 lat, a nakaz postu osoby pełnoletnie do 60. roku życia.
Prawdopodobnie od VII wieku zaczął pojawiać się liturgii ryt posypywania głowy popiołem. Najstarsze zachowane źródła mówiące o święceniu popiołu pochodzą z X wieku. Papież Urban II wprowadził w 1091 roku, jako obowiązujący w liturgii, ryt posypywania głowy popiołem. Z tego okresu datowana jest regulacja, by popiół ten był uzyskiwany z palm poświęconych podczas Niedzieli Palmowej poprzedniego roku.
Wielki Post wiąże się z wieloma zwyczajami w Kościele Katolickim, wśród nich odprawianiem nabożeństw Drogi Krzyżowej oraz śpiewaniem Gorzkich Żali (przeczytać więcej można tutaj: [link]). Kodeks prawa kanonicznego z 1983 zaleca aby „proboszczowie zgodnie z zarządzeniem biskupa diecezjalnego powinni w pewnych okresach organizować to przepowiadanie, które nazywa się rekolekcjami”.
W przeszłości z menu polskich wyznawców na sześć tygodni znikało mięso, tłuszcze pochodzenia zwierzęcego, miód, cukier, a nawet nabiał. W wielu domach w dni powszednie żywiono się postnym żurem, który powstawał z zaczynu mąki żytniej i wody, ziemniakami, brukwią, burakami, gęstą zupą ze śliwek, chlebem, śledziami i innymi prostymi, skromnymi pokarmami. Na Lubelszczyźnie w czasie wielkiego postu spożywano także kisiel owsiany, przygotowywany z mąki owsianej z dodatkiem wody, soli, cukru i drożdży. Nieco lepsze potrawy mogły gościć na stołach w niedziele. Na czas wielkiego postu rezygnowano z palenia tytoniu i picia alkoholu. Unikano gry na instrumentach, śpiewu, zabaw, a hałasujące dzieci i młodzież były karcone. Zamiast baśni opowiadano im żywoty świętych.
