[26 grudnia]
Drugi dzień świąt Bożego Narodzenia to również wspomnienie świętego Szczepana – świętego katolicki oraz apostoła Kościoła prawosławnego, zwanego pierwszym męczennikiem. Święty ten wymieniany jest w Modlitwie Eucharystycznej (Communicantes) Kanonu rzymskiego.
Szczepan, jak wszyscy pierwsi chrześcijanie, z pochodzenia był Żydem. Był zwierzchnikiem grupy nazywanej hellenistami. Szczepan, odcinając chrystianizm od kultu jerozolimskiego, stworzył warunki do jego rozpowszechnienia. Pragnął zreformować judaizm poprzez powrót do jego korzeni (z wyjątkiem przykazań dotyczących świątyni i kultu ofiarnego). Zginął ok. 36 roku ukamienowany przez miejscową społeczność żydowską w Jerozolimie.
Występuje w Dziejach Apostolskich jako pierwszy z siedmiu diakonów pomagających apostołom Jezusa Chrystusa, obok Prochora, Filipa, Nikanora, Tymona, Parmenasa i Mikołaja prozelity.
Szczepan pełen łaski i mocy działał cuda i znaki wielkie wśród ludu
(Dz 6,8)
Wyrzucili go poza miasto i kamienowali, a świadkowie złożyli swe szaty u stóp młodzieńca, zwanego Szawłem. Tak kamienowali Szczepana, który modlił się: «Panie Jezu, przyjmij ducha mego!» A gdy osunął się na kolana, zawołał głośno: «Panie, nie poczytaj im tego grzechu!» Po tych słowach skonał.
(Dz 7, 58-60)
W ikonografii przedstawiany jest w dalmatyce, szacie liturgicznej diakona.
Na ikonach apostoł przedstawiany jest jako młodzieniec bez zarostu ubrany w szaty diakońskie (w okresie najwcześniejszym) białe, a od średniowiecza bardziej kolorowe i bogato zdobione. W prawej dłoni trzyma kadzielnicę, w lewej naczynie na kadzidło lub rzadziej krzyż. Jako postać pojedyncza występuje rzadko. Najczęściej przedstawianą sceną jest kamienowanie świętego.
Atrybutami świętego są: kamienie na księdze Ewangelii lub w rękach, gałązka palmowa.
Jest patronem archidiecezji wiedeńskiej, kamieniarzy, kucharzy i tkaczy.
Cerkiew prawosławna wspomina apostoła-męczennika czterokrotnie.
