października 01, 2024

Wspomnienie świętej Teresy z Lisieux

[1 października]

Święta Teresa od Dzieciątka Jezus i Najświętszego Oblicza, właśc. Marie Françoise Thérèse Martin, znana zdrobniale jako Mała Teresa – francuska karmelitanka bosa, córka świętych Ludwika i Marii Martin, dziewica, siostra służebnicy Bożej Leonii Martin, święta Kościoła katolickiego oraz doktor Kościoła.

Teresa Martin urodziła się jako ostatnia z dziewięciorga dzieci w bardzo pobożnej rodzinie. Jej rodzice Zelia Guérin i Ludwik Martin w młodości pragnęli prowadzić życie konsekrowane lecz z różnych powodów musieli z tych planów zrezygnować. Para wzięła ślub w 1853 roku i doczekała się dziewiątki dzieci, z pośród których pięć córek dożyło wieku dorosłego.
Teresa straciła matkę w wieku czterech lat. Ludwik Martin przeprowadził się wówczas z córkami do Lisieux, by mieszkać bliżej rodziny. Gdy Teresa skończyła osiem lat, rozpoczęła naukę w szkole klasztornej sióstr benedyktynek, które w swoim opactwie miały także szkołę z internatem dla dziewcząt. Gdy Teresa miała dziewięć lat, jej siostra Paulina wstąpiła do miejscowego klasztoru karmelitanek. Wówczas w życiu Teresy po raz pierwszy pojawiła się myśl o życiu zakonnym.

W czternastym roku życia, gdy jej kolejna siostra Maria wstąpiła do tego samego zgromadzenia, ponownie starała się wstąpić do Karmelu, ale bezskutecznie. Przełożona klasztoru odmówiła biorąc pod uwagę nie tylko młody wiek Teresy ale również jej delikatne zdrowie, obawiając się, że nie przetrzyma ona surowych warunków życia w klasztorze. Teresa jednak nie dała za wygraną; udała się z prośbą o pomoc do miejscowego biskupa. Ten jednak zasłonił się prawem kościelnym, które nie zezwala w tak młodym wieku wstępować do zakonu. W tej sytuacji dziewczyna nakłoniła ojca, by pojechał z nią na pielgrzymkę do Rzymu, gdzie mogliby wziąć udział w audiencji generalnej i poprosić papieża Leona XIII o pozwolenie. Prośba nie została jednak spełniona, Teresie nakazano być posłuszną przełożonym. Jej marzenie spełniło się 9 kwietnia 1888 roku gdy wstąpiła do Karmelu w Lisieux, przyjmując imię Teresa od Dzieciątka Jezus, do którego 10 stycznia 1889, w dniu obłóczyn rozpoczynających nowicjat, dodała predykat „od Najświętszego Oblicza”. W roku 1890 złożyła uroczystą profesję a w zaledwie trzy lata później przełożona wyznaczyła ją na mistrzynię nowicjuszek. Obowiązek ten Teresa spełniała do śmierci.

Pod wpływem sugestii matki Agnieszki od Jezusa (będącej jednocześnie jej rodzoną starszą siostrą Pauliną) siostra Teresa spisała wspomnienia z dzieciństwa (rękopis „A”). W następnym roku Teresa została duchową siostrą kleryka, który przygotowywał się do misji. Pierwszy rękopis „A”, wraz z jej kolejnymi rękopisami „B” (spontaniczny list do Jezusa, wyrażający głęboką miłość) i „C” (opisujący życie zakonne) opublikowane po jej śmierci, stanowią autobiografię. Autobiografia św. Teresy, zatytułowana później „Dzieje duszy”, należy do klasyki karmelitańskiej. 

W zakonnym życiu starała się doskonale spełniać wszystkie, nawet najmniejsze obowiązki. Nazwała tę drogę do doskonałości "małą drogą dziecięctwa Bożego".  Pragnęła, by jej życie stało się aktem doskonałej miłości, a cierpienie możliwością jej pogłębienia i wykazania. Była głęboko pochłonięta idei misji i pomimo postępującej choroby pragnęła zostać misjonarką.
Na rok przed śmiercią zaczęły pojawiać się u Teresy pierwsze objawy daleko już posuniętej gruźlicy.  Mimo to siostra Teresa spełniała nadal wszystkie zlecone jej obowiązki: mistrzyni, zakrystianki i opiekunki jednej ze starszych sióstr. Rankiem w Wielki Piątek 1896 r. pojawił się pierwszy krwotok z płuc. Z powodu choroby nie mogła skorzystać z zaproszenia do ośrodka karmelitańskich misjonarzy w ówczesnych Francuskich Indochinach, gdzie miała wyjechać tworzyć nowy Karmel w Hanoi.
W lipcu 1897 została przeniesiona do klasztornego szpitala, gdzie zmarła 30 września w wieku 24 lat. Przypisywane są jej słowa "Chcę, przebywając w niebie, czynić dobro na ziemi. Po śmierci spuszczę na nią deszcz róż".

Pius XI beatyfikował ją w 1923 r., a już w dwa lata później - kanonizował. W 1927 r. ogłosił ją, obok św. Franciszka Ksawerego, główną patronką misji katolickich. W roku 1944 Pius XII ustanowił św. Teresę drugą, obok św. Joanny d'Arc, patronką Francji. W 1997 r., w 100. rocznicę śmierci św. Teresy, papież św. Jan Paweł II ogłosił ją doktorem Kościoła - razem z Teresą z Avili i Katarzyną ze Sieny.
Doczesne szczątki Teresy spoczywają dziś w bazylice pod jej wezwaniem, konsekrowanej w 1954 r. w Lisieux. 

Św. Teresa występująca w szkolnym przedstawieniu jako św. Joanna s'Arc

Święta Teresa jest patronką  zakonów: karmelitanek, karmelitanek Dzieciątka Jezus oraz terezjanek,
archidiecezji łódzkiej oraz chorych na AIDS.
W ikonografii przedstawiana jest na podstawie zachowanych fotografii, często z różami, Dzieciątkiem Jezus lub piórem.